Waarom absenteïsme en presenteïsme nu belangrijker zijn dan ooit (2023)

FAQs

Waarom is er zoveel ziekteverzuim? ›

In de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van CBS en TNO noemen werknemers griep of verkoudheid nog steeds als voornaamste reden voor hun verzuim, gevolgd door psychische klachten, overspannenheid en burn-out. Er is ook onderzocht of het laatste gemelde verzuim in 2021 werd veroorzaakt door coronaklachten.

1) Definitie presenteïsme: Algemeen verwijst de term presenteïsme zowel naar “ de aanwezigheid op het werk tijdens ziekte” als naar “ het productiviteitsverlies dat hiermee gepaard kan gaan” (1).

Wat is absenteïsme? Je spreekt van absenteïsme wanneer één of meerdere medewerkers op regelmatige basis, opzettelijk en zonder gegronde reden afwezig zijn op het werk.

Ziekteverzuim is om verschillende redenen een probleem voor uw organisatie. U moet loon voor uw werknemer doorbetalen, een vervanger zoeken en u lijdt productieverlies. Gemiddeld lopen de kosten voor een fulltime medewerker die een week ziek is al op tot €1250 en bij 6 weken zelfs €7500!

Tijdens de eerste 2 jaar van uw ziekte of arbeidsongeschiktheid mag u niet worden ontslagen. Hierop zijn enkele uitzonderingen. Bent u langer dan 2 jaar ziek of arbeidsongeschikt? Dan kan uw werkgever ontslag voor u aanvragen bij UWV.

Voordelen van een verzuimbeleid

Een ziekteverzuimbeleid heeft verschillende voordelen: Het geeft weer hoe de werkgever omgaat met ziekte en ziekteverzuim. Het geeft procedures aan die zieken en functionarissen moeten volgen. Het geeft middelen weer die functionarissen kunnen benutten bij het omgaan met ziekteverzuim.

Aantal werknemers afwezig door ziekte gedeeld door totaal aantal werknemers. Het verzuimpercentage is vrij eenvoudig te berekenen. Je bekijkt per werkdag hoeveel procent van je werknemers afwezig is door ziekte. Het spreekt voor zich dat dit percentage op bepaalde dagen vrij hoog zal zijn en op andere dagen erg laag.

Een Nederlandse werknemer is gemiddeld 1x per jaar ziek. Met een beetje pech kan dit 2x keer per jaar zijn, maar als een medewerker zich 3x per jaar ziek meldt, dan is er vaak meer aan de hand. Het is dus zaak dit signaal serieus te nemen.

Kan je baas je verplichten om te werken als je ziek bent? ›

Ja. Je werkgever mag van je verwachten dat je het werk doet dat je nog wel kan doen met je ziekte of problemen. Dat mag hij, omdat hij ook verplicht is je loon door te betalen.

"De meeste organisaties vinden drie keer verzuim per jaar geoorloofd." Als dat hoger is, volgt vaak een gesprek. "Rode draad van het gesprek is niet of het verzuim terecht was of niet, maar of er een reden is voor het verzuim.

Van Dale biedt uitkomst: ziek refereert aan gezondheid of aan de afwezigheid daarvan, terwijl verzuim 'nalatigheid' betekent. In deze context: na laten te werken. Een gangbare term als 'ziekteverzuim' betekent dus: niet komen werken vanwege ziekte.

Volgens de STECR Werkwijzer is sprake van problematisch ziekteverzuim wanneer de re-integratie achterblijft op de verwachtingen gezien de klachten, aandoeningen, behandelingen of richtlijnen. Over het algemeen neemt de complexiteit van dit soort dossiers toe naarmate het verzuim langer duurt.

Het ziekteverzuim daalt. Maar wie zich ziek meldt heeft langer nodig om te herstellen en weer terug aan het werk te gaan. Juist daarom is het belangrijk aandacht te blijven besteden aan het voorkomen van verzuim.

In de meeste bedrijfstakken lag het verzuim in het vierde kwartaal van 2022 hoger dan een jaar eerder. Net als in voorgaande kwartalen was het verzuim het hoogst in de bedrijfstak gezondheids- en welzijnszorg (8,0 procent).

gemiddeld 15% van de werknemers heeft een opvallend frequent of langdurig verzuim. De criteria daarvoor zijn: per jaar vier of meer keer ziek, langer dan één maand in één ziekteperiode of in totaal meer dan 42 dagen (zes weken) ziek.

Hoe lang wordt mijn salaris doorbetaald? Ben je vast in dienst dan krijg je de vanaf de eerste dag dat je ziek bent doorbetaald. Wel kun je te maken krijgen met zogenaamde wachtdagen. Dat zijn maximaal 2 dagen van je ziekte waarover je werkgever geen loon hoeft te betalen.

Zelf ontslag nemen tijdens een burn-out is juridisch zeer risicovol. Dat geldt ook voor meewerken aan een ontslagvoorstel van je werkgever. Je loopt dan namelijk je recht op een uitkering mis. Voor een werkgever is het vrijwel onmogelijk om een zieke werknemer met burn-outklachten te ontslaan.

Wat is een goede reden voor ontslag? ›

U gedraagt zich onbehoorlijk. U vertoont verwijtbaar gedrag of u bent verwijtbaar nalatig. Dit is bijvoorbeeld het geval als u diploma's vervalst, collega's bedreigt of uzelf of anderen in gevaar brengt. Of als u steelt, werk weigert zonder goede reden of dronken op het werk verschijnt.

Ongeveer een vijfde van de totale verzuimkosten wordt veroorzaakt door kort verzuim. Het kan nu eenmaal voorkomen dat iemand griep krijgt, of bijvoorbeeld een migraineaanval. Meldt een werknemer zich regelmatig voor een korte periode ziek, dan is het verstandig hier met hem over in gesprek te gaan.

Wit verzuim: Je medewerker is echt ziek en kan daardoor niet werken. Zwart verzuim: Je medewerker meldt zich ziek maar is niet ziek (zie verderop). Grijs verzuim: Je medewerker is een beetje ziek en meldt zich ziek, maar had prima kunnen werken.

Voorbeeld verzuimpercentage berekenen

Het verzuimpercentage is 8 procent op dat moment. En dat is best hoog. Het gemiddelde verzuimpercentage in Nederland ligt meestal tussen de 3 en 6 procent. Mede door corona, griep en werkstress stijgen de cijfers.

Om het verzuimpercentage te kunnen bepalen moet je weten hoeveel mensen er ziek zijn binnen het bedrijf en hoeveel mensen er in totaal werkzaam zijn. Je deelt het aantal zieke werknemers door het totaal aantal werknemers en vermenigvuldigt dit getal met 100.

Nulverzuim is het percentage medewerkers dat niet heeft verzuimd. Verder wordt er gekeken naar het verzuimpercentage en de verzuimduur, waarbij in de berekening alle verzuim na één jaar als beëindigd wordt beschouwd (VP 2 en VD 2).

Vrouwen verzuimen iets vaker dan mannen

De gemiddelde verzuimfrequentie in 2019 was 1,2 keer. In alle leeftijdscategorieën verzuimen vrouwen (1,4 keer) in 2019 gemiddeld iets vaker dan mannen (1,1 keer). Naast dat vrouwen zich vaker ziek melden dan mannen, blijven zij ook langer thuis wanneer zij ziek zijn.

Omdat er verschillende soorten griepvirussen zijn die steeds veranderen, kan iemand opnieuw griep krijgen.

De belangrijkste reden voor ziekmelding is griep of verkoudheid. Die klacht staat met stip bovenaan, want maar liefst 34,7% van de respondenten in de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2019 geeft aan dat dit de reden was voor het laatste ziekteverzuim op werk.

Wat kun je wel en niet tegen een bedrijfsarts zeggen? ›

Het is absoluut onverstandig om aan te geven dat je écht niet meer wilt werken en/of terugkeren of dat je weigert om mee te werken aan het re-integratieplan dat de bedrijfsarts voor je heeft opgesteld. Als je je niet kunt vinden in dat plan, kun je aangeven wat je er niet prettig aan vindt.

U mag als werkgever niet informeren naar de aard en oorzaak van de ziekte. Een werknemer die zich ziekmeldt, heeft het recht om zijn ziektebeeld niet te melden. Vaak wil een zieke werknemer best vertellen wat er aan de hand is, maar dan nog mag u deze (medische) informatie niet vastleggen.

Je werkgever mag jou geen vragen stellen over je medische situatie. Zoals bijvoorbeeld waar je last van hebt, of naar de behandeling van je ziekte. Wel mag de werkgever vragen stellen die noodzakelijk zijn om te kunnen beoordelen hoe het verder moet met de werkzaamheden.

Gemiddeld duurt een burn-out negen maanden, dit wil zeggen, je bent negen maanden op ziekenkas. Van je burn-out af raken kan echter jaren duren. Het gaat hier om gemiddelden. Dit betekent dat er werknemers zijn die na een maand gaan werken en dat er mensen zijn die drie jaar van hun job weg blijven.

Regels bij ziekmelding

Bijvoorbeeld dat hij op bepaalde tijdstippen thuis is, zodat de arbodienst of bedrijfsarts kan bellen of langsgaan. Maar je mag van de werknemer niet verwachten dat hij constant thuis is. Of de arbodienst/bedrijfsarts dagelijks bij de werknemer laten langskomen als dat niet nodig is.

Als u langer dan 2 jaar arbeidsongeschikt bent, mag uw werkgever u ontslaan. Hij kan daarvoor een ontslagvergunning bij ons aanvragen. Hij moet dan wel kunnen aantonen dat het ontslag redelijk is. U kunt ook in goed overleg uit elkaar gaan.

Een paar normale cijfers

Cijfers van TNO geven aan dat de gemiddelde Nederlandse werknemer zich 1,2 keer per jaar ziek meldt. Gemiddeld duurt zo'n ziekte periode 6,8 dagen. Die gemiddelde duur van bijna 7 dagen kent echter een forse spreiding. Het overgrote deel, zo'n 80%, van de verzuimgevallen, is kort verzuim.

Wat is frequent verzuim? Meldt een medewerker zich drie keer per jaar of vaker ziek, dan spreken we over frequent verzuim. Dit klinkt misschien als weinig, maar het is ruim boven het gemiddelde van twee dagen per jaar in Nederland. In sommige gevallen kan frequent verzuim zelfs reden zijn voor ontslag.

Een verzuimpercentage van 5,6 betekent dat 56 van elke duizend te werken dagen zijn verzuimd wegens ziekte.

Hoe vaak mag je per jaar ziek zijn? ›

Een Nederlandse werknemer is gemiddeld 1x per jaar ziek. Met een beetje pech kan dit 2x keer per jaar zijn, maar als een medewerker zich 3x per jaar ziek meldt, dan is er vaak meer aan de hand. Het is dus zaak dit signaal serieus te nemen.

Uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat werknemers zich vorig jaar gemiddeld 6,4 werkdagen ziek hebben gemeld. Dat is 3,7 procent van het aantal werkdagen in een jaar. Een werknemer meldt zich gemiddeld een keer per jaar ziek.

Middellang verzuim duurt langer dan een week, maar korter dan zes weken. Voorbeelden hiervan zijn rugklachten of andere klachten aan het bewegingsapparaat. Als er sprake is van middellang verzuim, is het goed om contact op te nemen met uw zieke medewerkers.

Hierop zijn enkele uitzonderingen. Bent u langer dan 2 jaar ziek of arbeidsongeschikt? Dan kan uw werkgever ontslag voor u aanvragen bij UWV.

Veelvuldig ziekteverzuim is op zich geen reden voor ontslag. Maar als de gevolgen voor het bedrijf te ernstig zijn, kunt u de kantonrechter vragen om de arbeidsovereenkomst te ontbinden. Bijvoorbeeld als de voortgang van het productieproces in gevaar komt. Of als de werkdruk voor de andere werknemers te hoog wordt.

In tegenstelling tot hetgeen veel werkgevers denken kan een zieke werknemer wel degelijk ontslagen worden. Werknemers die afwezig zijn wegens arbeidsongeschiktheid genieten immers geen wettelijke bescherming tegen ontslag. Een ontslag tijdens een ziekteperiode is dan ook rechtsgeldig.

In de praktijk komt het regelmatig voor dat een werkgever een werknemer voor symbolische 1% of iets meer ziek houdt. Maar in de meeste gevallen is de werknemer gewoon hersteld, en werkt hij/zij ook weer de volledige uren per week in eigen werk.